Apple doet in iOS 13 een opmerkelijke aanpassing aan 3D Touch. De functies die een stevige druk op het scherm vereisen, werken met de aankomende iOS-update op alle iPhones. Ook op bijvoorbeeld de iPhone XR, die geen drukgevoelig scherm heeft en het in iOS 12 met het beperkte Haptic Touch moet doen.

In iOS 13 vereisen 3D Touch-functies geen drukgevoelig scherm meer en dat is goed nieuws voor iedereen met een iPhone XR of SE. Het is echter ook een nadeel voor gebruikers van een iPhone 7, 8, X of XS met drukgevoelig scherm. Dit gaat namelijk op een andere manier werken.

3D Touch in iOS 13 volledig softwarematig

In plaats van te detecteren wanneer je stevig op het scherm drukt, werken de 3D Touch-functies in iOS 13 volledig softwarematig. Je kunt een app-icoon of link wat langer inhouden tot je een trilsignaal krijgt. Daarna zal een snelmenu (bij een app -rechts op onderstaand screenshot) of voorbeeld (bij een link of ander element – links op onderstaand screenshot) worden geopend.

Dit brengt alle functies die voorheen voorbehouden waren aan een iPhone met drukgevoelig scherm naar alle toestellen van Apple. Het werkt wel een stuk minder goed dan de 3D Touch-variant die in iOS 12 zit en hardware-ondersteuning nodig heeft. Bij peek en pop (voorbeeld openen) op een link, moet je het scherm bijvoorbeeld even loslaten om het scherm met het voorbeeld te verlaten. Bij toestellen met hardwarematige 3D Touch-ondersteuning kon je steviger doordrukken om een voorbeeld te openen.

Het openen van snelle acties op een app-icoon heeft in iOS 13 ook een beetje gewenning nodig. Wanneer je een icoon ingedrukt blijft houden, ook nadat de iPhone een trilsignaal heeft gegeven, wordt de optie om een app te verwijderen getoond. Laat je vlak na het trilsignaal los, dan openen de snelle acties.

Gevolgen iPhone met hardwarematige 3D Touch

In de eerste bèta van iOS 13 lijkt Apple hardwarematige ondersteuning voor 3D Touch volledig geschrapt te hebben. De drukgevoelige laag op het scherm wordt niet meer gebruikt, dus werkt 3D Touch ineens overal softwarematig. Dat is op een iPhone 6s, 7, 8, X of XS een merkbare achteruitgang. Er gaan geruchten dat Apple bij de iPhone 2019 helemaal stopt met drukgevoelige schermen. Deze functie sorteert daar duidelijk op voor. Wij hopen desalniettemin dat in een volgende bèta van iOS 13 hardwarematige 3D Touch weer ondersteund wordt.

Meer iOS 13…

iOS 13 werd tijdens WWDC 2019 aangekondigd. Ontwikkelaars kunnen inmiddels aan de slag met de eerste bètaversie. De publieke bèta wordt begin juli verwacht. Naast deze zijn er nog veel meer nieuwe functies. We verzamelen ze onder de tag Nieuw in iOS 13.

Windows 10 krijgt een functie om automatisch tekst aan te vullen. De voorspellende tekst komt waarschijnlijk in de toekomstige previewversie, en verschijnt in de meeste standaard-apps in het besturingssysteem.

De nieuwe feature werd voor het eerst gespot door een softwareontwikkelaar die met de nieuwe Windows 10-versie aan de slag ging. Met de functie krijgen gebruikers in apps automatische aanvullingen te zien als ze iets typen. De voorspelde tekst verschijnt dan in grijze letters. Gebruikers krijgen voorspellingen voor woorden te zien als ze die beginnen te typen, en kunnen die automatisch laten aanvullen als ze op enter drukken. Ook voorspelt de tekst de opvolgende woorden.

De functie zit volgens de ontdekker in meerdere standaard-apps in het besturingssysteem, zoals Kladblok en OneNote, en zelfs de Wekker-app. Volgens BleepingComputer zit de functie niet in webbrowsers of bezochte websites. De functie zit in de Insider Preview van Windows 10 genaamd 20H1. Daar moet het nog wel handmatig worden ingeschakeld. Mogelijk komt de functie standaard beschikbaar in latere versies.

Inleiding

Pakt AMD, net als aan het begin van deze eeuw, met zijn nieuwe processors de winst in de desktopmarkt? Op 7 juli zal het bedrijf zijn nieuwe, 3e generatie Ryzen-processors officieel op de markt brengen. Deze zijn gebaseerd op de nieuwe Zen 2-architectuur, hebben in eerste instantie tot 12 cores (maar een 16-core model komt eraan!), worden geproduceerd middels een state-of-the-art 7nm-procedé en zijn volgens AMD op alle fronten sneller en zuiniger dan wat Intel te bieden heeft. In dit diepgravende artikel blikken we vooruit en lees je alles over de technologie van de komende AMD-cpu’s.

Lees ook: AMD Radeon RX 5700 (XT) “Navi” preview: heeft AMD de GPU sweet spot te pakken?

De Zen-architectuur en de daarop gebaseerde Ryzen-processor zijn tot nu toe een succesverhaal voor AMD. Tot twee jaar geleden kon AMD met geen mogelijkheid de strijd aan met de concurrentie: Intels processors waren sneller en zuiniger dankzij een combinatie van een veel slimmere architectuur en een voorsprong qua productieprocedé. Het enige wat AMD kon doen was in het instapsegment de concurrentie aangaan op de prijs. In de markt voor luxere pc’s had Intel bijna 100% marktaandeel. Dat veranderde twee jaar geleden met de komst van de Ryzen-processors: de nieuwe Zen-architectuur waarvan deze gebruikmaakten was op dezelfde klokfrequentie meer dan 50% sneller dan de AMD-processors van dat moment. Bovendien was het Global Foundries 14nm-productieprocedé dat AMD kon gebruiken qua efficiëntie niet bijster ver verwijderd van Intels 14nm-procedé. Door meer cores voor hetzelfde geld te bieden kon AMD al snel op alle prijspunten de winst claimen voor multi-threaded workloads, met nog slechts een kleine achterstand bij single-threaded workloads. De tweede generatie Ryzen-processors die vorig jaar werden geïntroduceerd waren een doorontwikkeling: de Zen+ architectuur bevatte puur kleine optimalisaties ten opzichte van Zen; het 12nm-procedé was niets meer en niets minder dan een geoptimaliseerde variant van het 14nm-procedé. Desalniettemin wist AMD met de Ryzen 2000-serie processors zijn positie te verstevigen.

Waar de 2e generatie Ryzen een relatief kleine stap was, staan we nu aan de vooravond van weer een nieuwe, grote stap: de 3e generatie Ryzen-processor, oftewel de Ryzen 3000-serie, is gebaseerd op de 2e generatie van de Zen-architectuur én maakt gebruik van een nieuw productieprocedé. Deze combinatie moet zorgen voor prestatiewinsten tot boven de 20%, naast nieuwe mogelijkheden zoals méér cores en nieuwe technologieën als PCI-Express 4.0. Op basis van wat we inmiddels te weten zijn gekomen, ziet het er zeer goed uit voor AMD.

Verderop in dit artikel nemen we een diepe duik in de technologie. We beginnen bij de modellen die AMD heeft aangekondigd, inclusief een 16-core processor die later dit jaar op de markt komt.

Modellen

Tijdens de Computex-beurs twee weken geleden kondigde AMD al vijf 3e generatie Ryzen processors aan die we vanaf 7 juli in de winkel mogen verwachten.

Het voorlopige topmodel is de Ryzen 9 3900X, een processor met 12 cores, die dankzij simultaneous multi-threading 24 threads parallel verwerken. De processor krijgt een adviesprijs van 499 dollar, heeft een basisklokfreqentie van 3,8 GHz, een maximale turbo van 4,6 GHz en een tdp van 105 W. De processor heeft een duizelingwekkende hoeveelheid van 70 MB cache (6 MB L2 + 64 MB L3).

Verder komt er een Ryzen 7 3800X, een 8-core (16 threads) processor op 3,9 GHz (4,5 GHz turbo), die 399 dollar gaat kosten. Als derde kondigt AMD de 3700X aan, een processor met eveneens 8 cores (16 threads) op 3,6-4,4 GHz voor 329 dollar. Deze 3700X krijgt een TDP van 65 W. Verder komen er nog twee Ryzen 5’s: de Ryzen 5 3600X is een 6-core (12 thread) processor op 3,8 GHz (4,4 GHz turbo) met 95 W tdp en een prijskaartje van 249 dollar. De Ryzen 5 3600 ten slotte is ook een 6-core processor, maar op een iets lagere klokfrequentie (3,6 GHz en 4,2 GHz turbo), met een 65 W tdp en 199 dollar op het prijskaartje.

AMD positioneert de 12-core Ryzen 9 3900X tegenover de identiek geprijsde 8-core Intel Core i9 9900K. De 8-core Ryzen 7 3800X wordt qua prijs gepositioneerd tegenover de Core i7 9700K. AMD geeft tegelijkertijd aan dat qua prestaties juist de 3800X het prima aan kan tegen de i9 9900K en dat de 3900X eigenlijk alleen van Intels HEDT-processors als de Core i9 9920X iets te duchten heeft, processors die ruim twee keer zo duur zijn. De twee Ryzen 5 exemplaren mogen opboksen tegen de Core i5 9600K en 9600. Verderop in dit artikel vind je AMD’s eigen benchmarks.

Alle tot hier genoemde modellen moeten op 7 juli in de winkel liggen. In september wordt er echter nog een 16-core exemplaar aan toegevoegd, de Ryzen 9 3950X. Deze processor heeft 16 cores en 32 threads, werkt standaard op 3,5 GHz met een 4,7 GHz Boost-klokfrequentie, heeft in totaal 72 MB cache (8 MB L2 + 64 MB L3) en een tdp van 105 W. Vooral dat laatste is op het eerste gezicht bijzonder, maar we moeten niet vergeten dat AMD en Intel tegenwoordig hun tdp baseren op de standaard klokfrequentie van de processor en niet op het maximale stroomverbruik wanneer deze werkt op een Boost/Turbo-frequentie. De 3950X gaat 749 dollar kosten

PCI-Express 4.0

De 3e generatie Ryzen-processors maken gebruik van dezelfde Socket AM4 processorvoet als de eerste en tweede generatie Ryzen-chips. Dat maakt dat je ze kunt plaatsen in bestaande Socket AM4 moederborden, en dus een bestaand systeem kunt upgraden. Tegelijkertijd komt AMD ook met een nieuwe, high-end moederbord chipset voor Socket AM4, de AMD X570 chipset. Wanneer je de nieuwe 3e generatie Ryzen-processors combineert met zo’n X570 chipset moederbord, wordt een nieuwe technologie binnen de processors ingeschakeld: PCI-Express 4.0. Deze nieuwste versie van de PCI-Express standaard biedt de dubbele snelheid van de bestaande 3.0 standaard, waarover verderop in dit artikel meer.

Socket AM4 werd drie jaar geleden geïntroduceerd bij de AMD A-serie processors met Excavator-architectuur, de laatste doorontwikkeling van de Bulldozer-architectuur. In drie jaar tijd is de processorvoet gebruikt voor vier architecturen, is het maximaal aantal cores verviervoudigd, is de PCI-Express snelheid verdubbeld en de geheugensnelheid met 33% toegenomen. Vriend en vijand zullen het erover eens zijn dat de manier waarop AMD deze compatibiliteit bewerkstelligt zeer prijzenswaardig is.

7 nm chiplets

Zoals geschreven worden de nieuwe 3e generatie Ryzen processors geproduceerd middels een state-of-the-art 7nm-procedé. AMD werkt hiervoor samen met de Taiwanese chipfabrikant TSMC. Het 7nm procedé is qua transistorgrootte vergelijkbaar met Intels nieuwe 10nm-procedé, maar waar Intel grote moeite heeft om überhaupt chips op dit procedé te fabriceren, lijkt TSMC het nieuwe proces goed in de vingers te hebben. De opbouw van de nieuwe Ryzen-processors is echter compleet anders dan bij de vorige generaties.

De 1ste en 2e generatie Ryzen processors waren respectievelijk een 14nm of 12nm chip met 8 cores aan boord. Wie de heatspreader van een 3e generatie Ryzen processor verwijdert, komt afhankelijk van het type twee of zelfs drie chips tegen. Voor de nieuwe processors maakt AMD namelijk gebruik van een zogenaamd chiplet-ontwerp: relatief kleine chips met specifieke functionaliteit, die binnen een processor naast elkaar geplaatst worden.

Afhankelijk van het type hebben de Ryzen 3000 processors een of twee op 7 nm geproduceerde cpu-chiplets aan boord. Deze kleine chips bevatten 8 processor-cores, met elk 512 kB L2-cache en 32 MB gedeelde L3-cache. Daarnaast bevatten de processors een op 12nm bij Global Foundries gebaseerde I/O-chip. Deze bevat onder andere de controllers voor dual-channel DDR4-geheugen, de controllers voor PCI-Express, etc.

Er zijn meerdere redenen om voor deze opbouw te kiezen. Allereerst: zaken als geheugen- en I/O-controllers schalen in de praktijk minder goed naar kleinere transistors en kunnen weinig profiteren van een nieuw productieprocedé. Door deze functionaliteit te implementeren middels een bestaand procedé, kan veel geld worden bespaard: 12nm chips zijn immers veel goedkoper om te fabriceren van 7nm chips en de yields (het percentage chips dat volledig werkend van de band rolt) liggen ook hoger. De cpu cores en caches kunnen juist wél profiteren van de voordelen van 7 nm. Door het chiplet-concept zijn deze chips relatief klein, wat de yields weer ten goede komt. Daar komt bij dat AMD een stuk flexibeler is: in de modellen met maximaal 8 cores wordt één cpu-chiplet geplaatst, in de modellen met 12 of 16 cores zitten er twee.

Als AMD voor de conventionele methode had gekozen van alle functionaliteit in één chip, had men vermoedelijk slechts één exemplaar kunnen maken en waren de uiteindelijke kosten per processor veel hoger geweest. Het 7nm-procedé is volgens AMD onder andere duur qua productie omdat er voor veel lagen in het chipontwerp wel tot vier lithografiemaskers nodig zijn.

Volgens AMD’s CTO Mark Papermaster biedt het 7nm-procedé ten opzichte van de bestaande 14nm/12nm procedé’s eerst en vooral een verdubbeling van het aantal transistors dat op een bepaald oppervlak geplaatst kan worden. Dat maakt dat het nieuwe procedé voldoende mogelijkheden biedt om functionaliteit of cachegeheugen uit te breiden. Een andere belangrijke stap is er op het vlak van efficiëntie: volgens Papermaster gebruikt een op 7 nm gefabriceerde processor op een identiek prestatieniveau slechts de helft van de energie van een 14nm-exemplaar. Wanneer juist het energieverbruik gelijkgetrokken wordt, zou een 7nm-processor ruim 25% beter kunnen presteren.

AMD geeft verder aan aangenaam verrast te zijn met hoe TSMC’s 7nm-procedé uiteindelijk presteert. Toen het jaren geleden met de nieuwe Zen 2 architectuur begon, hield men er rekening mee dat 7 nm problemen zou kunnen geven om hoge klokfrequenties te bereiken. Op oude, interne roadmaps stond de Zen 2 architectuur zodoende enkel op de planning voor serverchips met veel cores, maar een relatief lage klokfrequentie. Toen bleek dat het 7nm-procedé qua klokfrequentie niet onderdeed voor 12nm en zelfs misschien wel iets hogereklokfrequenties zou kunnen bieden, kwamen ook desktopproducten in beeld. Overigens lijkt Intel met haar 10nm-procedé wél tegen deze uitdaging aan te lopen: vandaar ook dat op uitgelekte roadmaps voor de komende twee jaar alleen nog 14nm desktop-cpu’s bij Intel op de planning staan.

Kortom, dankzij de overstap naar 7 nm krijgt AMD alleen al dankzij de nieuwe transistors een prestatietoename cadeau. Daar blijft het niet bij: dankzij de verbeterde Zen 2-architectuur gaan de prestaties nog verder omhoog.

Zen 2 architectuur

De cpu-chiplets in de 3e generatie Ryzen-processors maken gebruik van de 2e generatie van de Zen processorarchitectuur, kortweg Zen 2. Tijdens Computex maakte AMD al bekend dat het voor Zen 2 opnieuw een flinke stap voorwaarts qua prestaties heeft bewerkstelligd. De zogenaamde IPC, het gemiddeld aantal instructies dat per klokslag voltooid wordt, is met 15% toegenomen. Tel daar de prestatiewinst bij op die te behalen is met de hogere klokfrequenties dankzij het 7 nm procedé, en je komt op een totale prestatiewinst van zo’n 21%. Dat is volgens AMD voldoende om het gat dat er nog met Intel was op het vlak van single-threaded prestaties eindelijk te dichten.

De Zen 2 architectuur (of eigenlijk micro-architectuur) is een doorontwikkeling van Zen, waarbij AMD verschillende bottlenecks in het oorspronkelijke ontwerp heeft opgelost en tegelijkertijd met dank aan de kleinere 7nm-transistors op belangrijke plekken extra functionaliteit heeft toegevoegd. Onderstaande afbeelding toont het blokschema van de Zen 2 core met de belangrijkste verschillen ten opzichte van Zen 1 opgesomd. Zo is er een nieuwe branch predictor, een grotere micro-op cache, meer L3-cache, een extra address generation unit en een nieuwe floating point unit, die 256-bit tegelijkertijd kan verwerken. We zullende de verschillende onderdelen één voor één bekijken.

Om het nut van de verschillende aanpassingen te begrijpen, eerst even een klein stukje herhaling van hoe moderne processors in staat zijn hoge prestaties te behalen. Als er één belangrijk adagium is om processors zo snel en efficiënt mogelijk te krijgen, dan is het ervoor zorgen dat alle chiponderdelen op ieder moment nuttig werk kunnen verrichten. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Zo heeft een processor bijvoorbeeld meerdere execution units, onderdelen die daadwerkelijk berekeningen kunnen uitvoeren, die elk slechts een beperkt aantal taken kunnen uitvoeren.

Zo zijn er specifieke execution units voor berekeningen met integers (gehele getallen), berekeningen met floating point getallen (getallen met komma) en voor instructies die met geheugen van doen hebben. De truc is ervoor zorgen dat op ieder moment in tijd zoveel mogelijk execution units nuttig werk kunnen verrichten. Mocht een programma op een bepaald moment echter niet voldoende variëteit aan instructies hebben of mochten de instructies die op dit moment uitgevoerd moeten worden wachten op data uit het geheugen, dan zijn er twee belangrijke trucs die moderne processors toepassen om toch bezig te blijven.

Allereerst worden instructies niet noodzakelijkerwijs in de oorspronkelijke volgorde uitgevoerd: out of order execution in jargon. Om er maar een analogie bij te pakken: een moderne processor zou de Ikea-handleiding voor het in elkaar zetten van een dressoir erbij pakken en daarna zélf de optimale volgorde van alle handelingen bepalen. Wat een processor ook kan doen, is alvast vooruit werken: is er even geen werk dat nu direct moet gebeuren, dan bekijkt een processor welke instructies voor later klaar staan.

Vooruitwerken brengt echter weer een extra uitdaging mee. Software heeft namelijk vertakkingen: op basis van bepaalde zaken (de uitkomst van een berekening, de waarde van bepaalde data, etc.) kan een reeks instructies ofwel op de ene manier, ofwel op de andere manier verdergaan. Wanneer een processor vooruit werkt en bij zo’n vertakking (in jargon: een branch) uitkomt, moet gegokt worden welke vertakking vermoedelijk de juiste is, branch prediction in jargon. Een goede voorspelling is cruciaal: mocht uiteindelijk blijken dat de verkeerde beslissing is genomen, dan kan het zijn dat allerhande instructies voor niets zijn uitgevoerd: zonde van de energie, maar bovenal een flinke vertraging, want op zo’n moment moeten alsnog halsoverkop de juiste instructies uit het geheugen worden opgehaald en door de hele pipeline geloodst worden.

Zen 2 in detail

In de front-end van de processor is de belangrijkste vernieuwing de implementatie van een nieuwe branch-predictor, die volgens het TAGE-principe werkt. Het uiteenzetten van de precieze eigenschappen van een dergelijke branch predictor gaat wat ver voor dit artikel, maar uit wetenschappelijke studies blijkt dat een dergelijke voorspeller de beste resultaten biedt. Het daadwerkelijk implementeren van een TAGE branch predictor is volgens AMD’s hoofd CPU-ontwerpen Mike Clark echter allesbehalve triviaal.

Een andere belangrijke aanpassing is het verdubbelen van de grootte van de micro-op cache naar 4000 instructies. X86 processors worden aangestuurd met duizenden zeer grote instructies, die te complex zijn om in een keer door de processor verwerkt te worden. Vandaar dat die complexe X86-instructies worden gedecodeerd naar micro-op’s, kleinere instructies die de execution units wel kunnen verwerken. Dit decoderen kost uiteraard ook tijd en energie. Door het resultaat van gedecodeerde instructies op te slaan in speciaal cachegeheugen, hoeft het decoderingsproces niet opnieuw plaats te vinden wanneer eenzelfde instructie na korte tijd opnieuw wordt aangeleverd. Hoe groter deze micro-op cache, hoe vaker de decodering kan worden overgeslagen, hoe hoger de prestatiewinst én de winst qua energieverbruik.

Verder heeft AMD in de front-end het bij elkaar voegen van micro-ops tot setjes die gezamenlijk richting de execution units worden gestuurd verbeterd, ook dit met als doel om zo vaak mogelijk zo veel mogelijk execution units tegelijkertijd nuttig werk te laten doen. Het vergroten van de op cache kost natuurlijk de nodige transistors; om dit fysiek mogelijk te maken heeft AMD de L1 instructiecache verkleind van 64 kB naar 32 kB. De instructiecache bevat de x86-instructies die zijn opgehaald uit het geheugen om verwerkt te gaan worden. Door deze cache echter meer in- en uitgangen te geven (8-way associative in plaats van 4-way associative), door de algoritmes voor het zo slim mogelijk vooraf ophalen van instructies (pre-fetching) te verbeteren én door de vergroting van de caches op andere niveaus (specifiek de L3-cache), is het effect van de kleinere instructiecache volgens AMD zeer beperkt.

Vanuit de front-end kunnen per klokslag zes micro-op’s richting de execution units gestuurd worden.

In de back-end van de processor heeft AMD bij de integer (gehele getallen) execution units een aantal veranderingen doorgevoerd. Allereerst is er een derde address generation unit, een rekeneenheid die geheugenadressen kan berekenen, toegevoegd. Het maakt dat het totaal aantal integer rekeneenheden is verhoogd van zes naar zeven. Om alles in evenwicht te houden is het aantal instructies dat klaargezet kan worden om verwerkt te worden verhoogd van 84 naar 92.

Verder is de re-order buffer verhoogd van 192 naar 224 instructies. Zoals we al schreven optimaliseren moderne processors de volgorde van binnenkomende instructies om deze sneller en efficiënter uit te kunnen voeren. Om maar bij de analogie van de vorige pagina te blijven: door deze buffer te vergroten, kan Zen 2 in de spreekwoordelijke Ikea-catalogus de stappen van 224 pagina’s in plaats van 192 pagina’s vooruit lezen en in slimmere volgorde doen.

Binnen de integer unit zijn ook verbeteringen doorgevoerd voor de werking van simultaneous multi-threading, ofwel het door één CPU-core laten uitvoeren van instructies voor twee programma-threads. De CPU herkent nu automatisch wanneer een thread tijdelijk dummy-instructies aan het uitvoeren is omdat er gewacht wordt op data (een zogenaamde spinlock), en geeft dan automatisch de andere thread meer prioriteit. Het maakt dat sporadische nadelen van SMT nog sporadischer worden.

De grootste verandering zit hem vermoedelijk bij de floating point execution units, de rekeneenheden die met gebroken getallen kunnen rekenen. Bij de Zen-architectuur zijn deze geschikt voor 128-bit getallen: wanneer er berekeningen gedaan moesten worden met 256-bit getallen middels AVX2-instructies, moest dat altijd in meerdere stappen gebeuren.

Bij Zen 2 zijn de floating point units en alle periferie volledig geüpgraded naar 256-bit. Hierdoor kunnen AVX2-instructies nu, net als bij moderne Intel processors, in één klokslag verwerkt worden. Bij programma’s die gebruik maken van AVX2-instructies kan de prestatiewinst ten opzichte van de vorige generatie Ryzen-processors dus nog verder oplopen.

Overigens biedt Zen 2 nog geen ondersteuning voor AVX512. Bij navraag gaf AMD te kennen dat het voor de hand zou liggen om 512-bit instructies op een vergelijkbare manier aan te pakken als 256-bit instructies bij eerste generatie Zen, maar dat binnen Zen 2 simpelweg nog geen ondersteuning is ingebakken voor de specifieke nieuwe instructies van AVX512. Tussen neus en lippen door begrepen we echter dat AVX512 zo maar eens bij Zen 3 toegevoegd zou kunnen worden.

Bij de load/store-units, die data van en naar de caches en via die weg van en naar het geheugen transporteren, zijn er ook de nodige verbeteringen doorgevoerd. Daarvan is een verdubbeling van de bandbreedte van 16 bytes per klokslag naar 32 bytes per klokslag de belangrijkste. Deze aanpassing is onder andere nodig om de nieuwe 256-bit floating points snel genoeg data te laten wegschrijven of ophalen. Verder zijn binnen de load/store-unit de nodige buffers vergroot of versneld.

We schreven al dat de L1 instructiecache is gehalveerd van 64 kB naar 32 kB. De L1 datacache was 32 kB bij Zen en is dat bij Zen 2 gebleven. Ook ongewijzigd is de L2 cache, die nog steeds 512 kB per core bedraagt. De door de cores gedeelde L3-cache is echter verdubbeld. Net als bij de eerste generatie Zen zitten vier cores bij elkaar in een groepje genaamd een core-complex (CCX). Had zo’n CCX bij eerdere Zen-processors 8 MB L3-cache, is dat bij Zen 2 verdubbeld naar 16 MB L3-cache. De belangrijkste reden voor de verdubbeling is dat de latencies voor het aanspreken van werkgeheugen iets zijn toegenomen door de opbouw met chiplets, waarbij de geheugencontroller fysiek in een andere chip zit.

De grotere L3-cache zorgt er uiteraard voor dat Ryzen-processors minder vaak naar ram-geheugen hoeven te gaan om data op te halen of weg te schrijven. Het kan in veel gevallen, en zeker bij games, voor meer dan 10% prestatiewinst zorgen, aldus AMD.

Terug naar de twee pagina’s terug beschreven chiplets. De cpu-chiplets (CCD ofwel core complex die in jargon) bevatten zoals geschreven elk acht cores en dus twee CCX’en van elk vier cores. Ze communiceren middels AMD’s Inifinity Fabric-technologie met de I/O-die. Die Infinity Fabric communicatie biedt een snelheid van 32 bytes per klokslag. In de I/O-die (om het juiste jargon te gebruiken: coherent I/O die ofwel cIOD) zitten vervolgens onder meer de geheugen- en pci-express controllers.

We schreven al dat AMD zich vroeg in de ontwerpfase van Zen zorgen maakte over de maximale klokfrequentie die mogelijk zou zijn met het 7nm-procedé. Die zorgen bleken onterecht. Waar het bij de eerste generatie Ryzen (14nm) een maximale klokfrequentie van 4,1 GHz kon behalen en bij de tweede generatie Ryzen (12nm) een maximale klokfrequentie van 4,35 GHz, gaat er bij de 3e generatie Ryzen nog eens 250 MHz bovenop: 4,6 GHz dus. En een klein aantal van de chips gaat zelfs nog iets verder, waardoor de 16-core Ryzen 9 3950X een officiële turbofrequentie van 4,8 GHz kan krijgen.

Waar we ten slotte nog even bij stil moeten staan: de Zen 2-architectuur biedt hardwarematige beveiliging voor de Spectre en Spectre v4 beveiligingsproblemen, waar AMD eerder al firmware/software-remedies voor uitbracht. Voor andere beveiligingsproblemen als Meltdown, Foreshadow en MDS zijn de AMD-processors nooit vatbaar geweest.

Overigens: tijdens de presentatie van de nieuwe Ryzen-processors gaf AMD’s CTO Mark Papermaster te kennen dat de 3e generatie Zen-architectuur keurig op schema ligt. Deze zal in 2020 of 2021 geïntroduceerd worden op een geoptimaliseerd 7nm-procedé.

PCI-Express 4.0 en AMD X570 chipset

Naast de opbouw met chiplets en alle verbeteringen binnen de Zen 2-architectuur is er bij de Ryzen 3000 serie processors nóg een bijzonder nieuwtje te melden. AMD is de eerste die de overstap maakt naar PCI-Express 4.0. Deze nieuwe versie van de pci-express standaard biedt een verdubbeling van de doorvoersnelheid van versie 3.0. Het maakt dat een pci-express x16 videokaart nu met 32 GB/s in plaats van 16 GB/s kan communiceren met de processor. Een pci-express x4 ssd kan in theorie tot 8 GB/s aan data transporteren, in plaats van 4 GB/s.

Om van PCI-Express 4.0 gebruik te maken, moet je de nieuwe Ryzen-processors plaatsen in een Socket AM4 moederbord met AMD X570 chipset. Plaats je de processors in bestaande Socket AM4 moederborden, wat zoals geschreven prima werkt, dan schakelt de controller terug naar PCI-Express 3.0 snelheid.

De AMD X570 chipset is in tegenstelling tot de X370 en X470 door AMD zelf ontworpen. Een interessant detail: de I/O-chip binnen de Ryzen 3000-processors en de AMD X570 chipset zijn in feite dezelfde chips, ware het niet dat de variant in de CPU’s wordt geproduceerd middels Global Foundries’ 12nm procedé en de chipsetvariant middels hun 14nm procedé.

Vanuit de processor zijn er 24 PCI-Express 4.0 lanes beschikbaar: 16 voor de videokaart, 4 voor een rechtstreeks aangesloten ssd en 4 voor de verbinding met de chipset. Verder zijn er nog 4 flexibele lanes, die voor nog een PCI-Express 4.0 x4 ssd-slot gebruikt kunnen worden, maar ook kunnen worden opgedeeld in PCI-Express 2.0 x2 en 2x sata. Daarnaast komen vanuit de processor 4x usb 3.2 Gen 2 (Superspeed 10 Gbps) poorten. Om de I/O-functionaliteit van de processor compleet te maken: de dual-channel DDR4-geheugencontroller biedt officieel ondersteuning voor ddr4-3200, maar gaat in de praktijk veel hoger, waarover meer op de volgende pagina.

De X570 chipset op zijn beurt biedt sowieso 8x usb 3.2 Gen 2, 4x usb 2.0, 4x sata en 8 losse PCI-Express 4.0 lanes. Daarnaast zijn er nog 8 flexibele lanes, die voor PCI-Express en sata gebruikt kunnen worden. Moederbordfabrikanten hebben dus veel vrijheid qua aansluitingen. In theorie zou een AMD X570 moederbord tot vier m.2-sloten voor PCI-Express 4.0 x4 ssd’s kunnen hebben. Voor wie zich afvraagt waarom vanuit de processor slechts een beperkt aantal usb- en sata-poorten worden aangeboden, terwijl de I/O wel controllers heeft voor meer: dat is simpelweg omdat de Socket AM4 processorvoet er niet voldoende pinnen voor heeft en AMD compatibiliteit met bestaande processors en moederborden wil garanderen.

Met het grote aantal PCI-Express 4.0 lanes mogen we concluderen dat AMD op dit moment met afstand met het modernste en het compleetste moederbordplatform aanbiedt. Moederbordfabrikanten lijken ook die mening toegedaan: volgens AMD zijn er tijdens Computex niet minder dan 51 moederborden met de nieuwe X570 chipset aangekondigd. Minder positief nieuws is dat die borden niet goedkoop zullen zijn. Volgens AMD zullen de goedkoopste rond de 200 euro beginnen, maar zullen de meeste X570 borden aanzienlijk duurder zijn. Exemplaren van boven de 500 euro zullen geen uitzondering zijn. Aan de andere kant, wie een betaalbaar 3egeneratie Ryzen systeem wil samenstellen zonder PCI-Express 4.0, kan de nieuwe processors ook prima gebruiken in combinatie met een moederbord met bijvoorbeeld de X470 of B450 chipset.

Windows 10 en overklokken

Zoals op de vorige pagina’s besproken heeft AMD de nodige hardwarematige aanpassingen gedaan om de prestaties van de Ryzen processors te verbeteren. Daar blijft het niet bij. Wie Windows 10 upgrade naar de nieuwe Mei 2019 update, mag nog meer prestatiewinst verwachten.

De scheduler in de kernel van de nieuwe Windows 10 versie is namelijk geoptimaliseerd voor de Ryzen-processors. De belangrijkste optimalisatie is dat de nieuwe versie bij het toewijzen van programmataken aan processorcores waar mogelijk eerst alle cores van één core-complex (CCX) aan het werk zet, voordat cores uit een andere CCX worden ingeschakeld. Hierdoor is er minder onderling verkeer tussen CCX’en of chiplets, en blijven de latencies zo laag mogelijk wanneer er data tussen threads moet worden uitgewisseld. Dit geldt overigens niet alleen voor de nieuwe 3e generatie Ryzen-processors, maar ook voor alle bestaande modellen. Het zou in extreme gevallen tot 15% prestatiewinst moeten kunnen opleveren.

Daarnaast kan de nieuwe Windows 10 versie de nieuwe 3e generatie Ryzen-chips sneller van klokfrequentie laten wisselen. Waar zo’n wisseling tot nu toe rond de 30 milliseconden op zich laat wachten, is het met de nieuwe Windows 10 update in 1 à 2 milliseconden gepiept. Het maakt dat bijvoorbeeld het opstarten van programma’s net wat sneller kan gaan, omdat de processor sneller naar een hoger prestatieniveau kan overschakelen.

Voor overklokkers heeft AMD ook nieuws te melden. Allereerst kun je in de bios van de nieuwe moederborden of anders in de nieuwe Ryzen Master software de Precision Boost Overdrive (PBO) automatische overklokfunctie inschakelen. De maximale turbo-klokfrequentie van de processor wordt dan 200 MHz verhoogd. Met goede koeling gaat je cpu dan geregeld sneller werken.

Voor wie handmatig wil overklokken is er ook goed nieuws: AMD heeft de handen ineen geslagen met de grote moederbordfabrikanten en ervoor gezorgd dat de bios’en van AMD X570 moederborden uitgebreidere OC-menu’s krijgen. Voor meer dan 50 specifieke instellingen heeft AMD duidelijke instructieteksten aangeleverd die moederbordfabrikanten kunnen tonen.

Waar bij de Ryzen-processors tot nu toe het ver overklokken van geheugen lastig was omdat de infinity fabric communicatie binnen de cpu op dezelfde klokfrequentie werkte als het geheugen, is daar bij de 3e generatie Ryzen iets op gevonden. Zodra je hoger gaat dan ddr4-3733, wordt er een 2:1 mutiplier ingeschakeld en gaat infinity fabric

Deze Asus C21N1638 vervangende accu is 100% gelijk aan het origineel. Is uw batterij snel leeg, laad deze slecht op, of valt de tablet spontaan uit, dan moet de accu vervangen worden. Met deze accu is uw de werking van de batterij weer als nieuw. Wordt geleverd met tools om de tablet eenvoudig open te maken. Bestel nu snel uw Asus Vivobook F442U A480U Series Accu. Supersnelle levering! Veilig winkelen! 100% van de klanten lof!

Technische Specificaties

• Merk:ASUS
• Capaciteit :4840mAh/38WH
• Voltage :7.6V
• Type :Li-ion

Compatibele onderdeelnummers:

C21N1638

Dit product is geschikt voor:

Asus Vivobook F442U A480U Series

Tips voor de accu van je iPad, Android- en Windows-tablet

De accuduur van je tablet hangt af van hoe intensief je hem gebruikt. Feit is wel dat de accu steeds minder lang meegaat. Hoe verleng je de accuduur en hoe geef je een tabletaccu een lang leven?

Een gemiddelde tablet gaat in het begin nog enkele dagen mee voordat de accu leeg is. Maar accu's hebben een beperkte levensduur. Tijdens het gebruik verliezen ze geleidelijk hun capaciteit, waardoor de accuduur steeds korter wordt. De accu laten vervangen is een dure oplossing.

Zuinig accugebruik is dus verstandig. Via instellingen op je tablet kun je de accuduur verbeteren. Daarnaast verleng je de levensduur van de accu door je tablet op een juiste manier te gebruiken. 

Universele tips voor een langere accuduur

Tablets beschikken over allerlei functies die handig zijn, maar niet altijd nodig. Door de functies en toepassingen uit te zetten die je niet gebruikt, verleng je de accuduur. De grootste verbruikers op tablets zijn het scherm en de netwerkverbindingen.

1. Verlaag de schermhelderheid.
2. Stel een korte vergrendeltijd van het scherm in.
3. Schakel wifi, nfc, gps, bluetooth en eventueel 3G/4G uit als je dit niet gebruikt.
4. Haal e-mail handmatig of eens per uur binnen.
5. Kies voor een stilstaande achtergrond in plaats van een dynamische.
6. Gebruik de spaarstand om de accuduur te verlengen, indien aanwezig.
7. Leer welke apps veel energie gebruiken en beperk je gebruik. Bij veel tablets helpen de accu-instellingen je bij het identificeren van de grootste slurpers.
8. Sluit apps af om te voorkomen dat ze op de achtergrond actief blijven.

iOS (iPad)

1. Schakel het op de achtergrond verversen van apps uit. Je kunt dit uitschakelen voor enkele of alle apps via Instellingen > Algemeen > Ververs apps op achtergrond.
2. Schakel onnodige locatievoorzieningen uit. Je kunt voor elke app apart aangeven of deze je locatie mag opvragen via Instellingen > Privacy > Locatievoorzieningen. Laat de locatievoorzieningen aan staan voor de Zoek mijn iPhone/iPad functie, zodat je de iPad terug kunt vinden als je hem verliest.
3. Gebruik een adblocker in Safari, zoals Purify, Adblock Plus, Adguard of 1Blocker.
4. Schakel automatisch updaten van apps uit. Uitschakelen gaat via Instellingen > iTunes en App Store > Automatische downloads > Updates.
5. Schakel bestandsdeling via AirDrop uit als je het niet gebruikt. Ga naar Instellingen > Algemeen > AirDrop > Ontvangen uit.
6. Schakel alle onnodige notificaties uit in het berichtencentrum via Instellingen > Berichtgeving. Weiger onnodige push-notificaties als een app daar toestemming voor vraagt. 
7. Schakel reclametracking uit via Instellingen > Privacy > Reclame > Beperk reclametracking.
8. Schakel Deel iPad-analyse en Analysegegevens uit bij Instellingen > Privacy > Analyse.
9. Schakel de zoekfunctie Spotlight uit voor zaken waar je niet van plan bent om naar te zoeken, zoals Podcasts en Audioboeken. Je kunt dit per app doen via Instellingen > Siri en zoeken.
10. Schakel de bewegingseffecten ('parallaxeffecten') uit via Instellingen > Algemeen > Toegankelijkheid > Verminder beweging.
11. Schakel het automatisch oproepen van Siri uit bij Instellingen > Siri en zoeken > Vraag het aan Siri.

Android

1. Gebruik Android's snelmenu voor het in- en uitschakelen van verbindingen. Je roept het menu op door van boven je scherm naar beneden te vegen.
2. Verwijder ongebruikte widgets van je startscherm.
3. Beperk automatische synchronisatie. Dit gaat via Instellingen > Accounts > Menuknop > Gegevens automatisch synchroniseren (schakel dit uit). Ook het synchroniseren van je Google-account kun je beperken.
4. Schakel onnodige notificaties uit bij Instellingen > Meldingen. Doe dit voor elke app apart of ga naar Instellingen > Meldingen > tandwiel (rechtsboven) > Op het vergrendelingsscherm > Helemaal geen meldingen weergeven om notificaties voor alle apps op het vergrendelingsscherm uit te zetten.
5. Schakel apps uit die onnodig in de achtergrond draaien via Instellingen > Apps > Lijst Applicaties > Alle apps / Ingeschakeld.
6. Verwijder apps die je niet gebruikt van je tablet.
7. Sommige tablets hebben haptische feedback (vibratie bij toetsaanraking), maar dit kost relatief veel stroom. Schakel dit uit via Instellingen > Geluid & vibratie > Trillen bij Tikken. Je kunt in dit scherm ook de aanraakgeluiden uitzetten, al zal dit minder impact op de batterij hebben. Kun je het niet vinden? Dan staat het mogelijk bij Instellingen > Talen en invoer / Taal en toetsenbord. Doorgaans staat het onder Touch Input of Toetsenborden en Invoermethoden.

Windows 10

Zoeken naar de juiste instellingen is bij Windows eenvoudig. Ga naar de zoekfunctie door op het vergrootglas linksonder op de taakbalk te drukken. Daar tik je vervolgens de instelling die je nodig hebt, zoals ‘Energiebeheer’.

1. Verander van energieschema bij Energiebeheer of stel handmatig besparende maatregelen in, zoals het uitzetten van de wifi-verbinding in de slaapstand.
2. Maak gebruik van de sluimerstand in plaats van de slaapstand in Energiebeheer.
3. Zet het onderdeel Batterijbesparing aan.
4. Koppel eventueel aangesloten apparaten los die je niet gebruikt en die geen eigen voeding hebben, zoals een muis of een toetsenbord.
5. Schakel apps uit die je op dat moment niet nodig hebt.
6. In het Actiecentrum (rechtsonder op de taakbalk) zijn enkele gegroepeerde instellingen die je batterijduur verbeteren, zoals het uitzetten van bluetooth.
7. Gebruik geen screensaver maar de standaardinstelling die je scherm automatisch uitzet na een bepaalde tijd.

Tips om de levensduur van de accu te verlengen

1. Gebruik de tablet niet tijdens het opladen.
2. Zet de tablet uit als je deze niet gebruikt voor een langere periode.
3. Voorkom oververhitting, leg je tablet nooit weg op zonnige plekken.
4. Gedeeltelijk opladen is beter dan helemaal vanaf 0% moeten opladen. Diepontlading is namelijk slecht voor de accu.
5. Alleen als je tablet verkeerd aangeeft hoeveel lading de accu nog over heeft, is het aan te raden om hem 1x volledig op te laden en daarna 1x te ontladen. Doe dit kalibreren niet te vaak: eens in de 2-3 maanden is voldoende.
6. Er zijn aanwijzingen dat het beter is om je tablet /smartphone niet naar 100% op te laden maar naar hooguit 80%, vanwege een lagere spanning in de accucellen.
7. Gebruik je de tablet een aantal weken of maanden niet? Leg hem dan weg op een koele en droge plek en met een acculading van zo'n 40-50%. Dan gaat hij het minst snel achteruit.

Garantie en repareren

Tabletfabrikanten geven doorgaans 6 maanden fabrieksgarantie op de accu. Gaat hij in die tijd stuk? Dan zal de fabrikant de accu vervangen. De fabrieksgarantie op de tablet is meestal 2, maar soms 1 jaar. Als de accu het daarna begeeft, kun je hem vrijwel onmogelijk zelf vervangen. Schakel daarvoor de fabrikant of een reparatiebedrijf in, maar houd rekening met een fors prijskaartje van minimaal €90.

Externe accu

Als je vaak onderweg bent of gewoon niet genoeg hebt aan de accu van je tablet, dan kun je ook een losse accu kopen. Met een losse accu of 'powerbank' verleng je eenvoudig de accuduur van je tablet zonder stopcontact. Je kunt ze makkelijk meenemen omdat ze vaak niet groter zijn dan een smartphone. Is dit wat voor jou? Zoek dan naar ‘power banks’ in de winkel en let op dat jouw tablet ondersteund wordt. Ze zijn niet allemaal hetzelfde: zo variëren ze in capaciteit (weergegeven in mAh), oplaadsnelheid en het aantal aansluitingen. 

Aanbevelen voor u van de meest populaire producten

3.8V 37Wh HP DN02 voor HP Pro Slate 12 Series

11.55V/13.2V 5430mAh/65WH HP PG03XL voor HP 15-ap012dx HSTNN-LB7C 83153

11.55V 57Wh HP OM03XL voor HP EliteBook 1030 G2

10.8V 36Wh HP PE03XL voor Hp Chromebook 210 G1 11 G3 G4

11.4V 99Wh DELL 9NJM1 voor Dell Alienware 17 R4 ALW17C-D2

65W HP TPN-CA06 voor 925740-002 HP spectre X2 X360

3.6V 1200mah TOSHIBA JZSP-BA01 voor Toshiba JZSP-BA01 YASKAWA PLC

140W LG LCAP31 voor LG 34-Inch Ultra Wide QHD Moni

135W ACER 135W voor Acer Aspire ADP-135KB T

120W MSI ADP-120MH voor Lenovo B305 C305 B31R2

Nieuw en lage prijs Asus C41N1712 laptop accu. Deze Asus C41N1712 3160mAh/50WH- 15.4V/17.6V accu is voorzien van hoogwaardige Li-ion cellen. Met deze Asus C41N1712 accu kunt u weer uren lang draadloos werken. Ruim 30% goedkoper dan de originele accu (zonder verschil in kwaliteit). Alle betalingen vinden plaats in een beveiligde betalingsomgeving middels samenwerking met een Payment Service Provider.

Technische Specificaties

• Merk:ASUS
• Capaciteit :3160mAh/50WH
• Voltage :15.4V/17.6V
• Type :Li-ion

Compatibele onderdeelnummers:

C41N1712

Dit product is geschikt voor:

Asus GX501 GX501GI GX501G GX501GM GX501GS GX501VS-XS71

Accuduur laptop verlengen

De accuduur van een laptop gaat ook bij normaal gebruik geleidelijk achteruit. De accu verliest zijn vermogen (capaciteit). Hoe lang je een accu kunt gebruiken hangt af van je gebruik. Wij geven je een aantal tips om je accuduur te verlengen. Zodat jij langer je laptop kunt gebruiken zonder oplader.

Op de specificatielijst van de laptop staat soms het aantal 'cycli' (oplaadcycli) van de accu. Dit staat voor het aantal keer dat je de accu volledig kunt op- en ontladen. Hoelang je met een accu doet, hangt af van het gebruik. Meer over accu's.

Gebruik de spaarstand

Gebruik een energiebespaarstand om de laptop na een korte tijd in hibernate (winterslaap) of stand-by te laten gaan. De verlichting van het scherm vraagt ook veel energie. Dim de lichten via de brightness-knoppen op het toetsenbord. Zet voorzieningen die je niet gebruikt uit. Denk bijvoorbeeld aan bluetooth, wifi en eventueel 3G/4G.

Vermijd volledige ontlading

Voorkom dat de accu een langere periode helemaal leeg is. Je accu helemaal leeg laten lopen kan de accu beschadigen. Tussentijds opladen is geen probleem voor de accu. Volledige ontlading komt vooral voor bij oudere laptops. Laptops zijn zo ontworpen dat ze uit gaan voordat de accu helemaal leeg is. Dit veiligheidsmechanisme voorkomt dat ze kapot gaan. Zorg er wel voor dat jouw laptop snel weer aan de oplader hangt als dit gebeurt. Want het ontladen gaat (zij het een stuk langzamer) ook door als de laptop uit staat.

Berg nooit een volle accu op

Laptopaccu's verliezen sneller hun capaciteit als ze volledig zijn opgeladen. Als je de laptop een maand of langer niet gebruikt, zorg er dan voor dat de accu bij voorkeur voor ongeveer 40% is opgeladen. Zo blijft het capaciteitsverlies beperkt. Berg hem ook niet voor veel langer op, want uiteindelijk verliest hij sowieso zijn lading en volledige ontlading is ook slecht voor de accu.

Vervang je accu

Als je laptop toch beschikt over een makkelijk vervangbare accu en je gebruikt hem vooral thuis, dan kun je de accu er uit laten. Het is mogelijk om de laptop te gebruiken zonder accu, terwijl hij aan het stopcontact hangt. Op deze manier verbruik je geen onnodige cycli van de accu.

Accu bewaren

Bewaar een accu op een koele en droge plek. Warmte en vocht hebben een negatieve impact op de levensduur van de accu. Zo is hij niet opgewassen tegen condens.

Geen vervangbare accu

Helaas kun je bij steeds minder laptops eenvoudig de accu vervangen. In sommige gevallen is het nog een kwestie van een paar schroeven losmaken, maar bij andere laptops heb je professionele gereedschap nodig. Daarom is het extra belangrijk dat de accu lang meegaat.

Aanbevelen voor u van de meest populaire producten

3.8V 37Wh HP DN02 voor HP Pro Slate 12 Series

11.55V/13.2V 5430mAh/65WH HP PG03XL voor HP 15-ap012dx HSTNN-LB7C 83153

11.55V 57Wh HP OM03XL voor HP EliteBook 1030 G2

10.8V 36Wh HP PE03XL voor Hp Chromebook 210 G1 11 G3 G4

11.4V 99Wh DELL 9NJM1 voor Dell Alienware 17 R4 ALW17C-D2

65W HP TPN-CA06 voor 925740-002 HP spectre X2 X360

3.6V 1200mah TOSHIBA JZSP-BA01 voor Toshiba JZSP-BA01 YASKAWA PLC

140W LG LCAP31 voor LG 34-Inch Ultra Wide QHD Moni

135W ACER 135W voor Acer Aspire ADP-135KB T

120W MSI ADP-120MH voor Lenovo B305 C305 B31R2

Deze Acer AP13F3N vervangende accu is 100% gelijk aan het origineel. Is uw batterij snel leeg, laad deze slecht op, of valt de tablet spontaan uit, dan moet de accu vervangen worden. Met deze accu is uw de werking van de batterij weer als nieuw. Wordt geleverd met tools om de tablet eenvoudig open te maken. Bestel nu snel uw Acer Aspire S7-392 S7-392-6411 S7-392-6832 Ultrabook Accu. Supersnelle levering! Veilig winkelen! 100% van de klanten lof!

Technische Specificaties

• Merk:ACER
• Capaciteit :6280mAh/47WH
• Voltage :7.5V
• Type :Li-ion

Compatibele onderdeelnummers:

AP13F3N

Dit product is geschikt voor:

Acer Aspire S7-392 S7-392-6411 S7-392-6832 Ultrabook

Tips voor de accu van je iPad, Android- en Windows-tablet

De accuduur van je tablet hangt af van hoe intensief je hem gebruikt. Feit is wel dat de accu steeds minder lang meegaat. Hoe verleng je de accuduur en hoe geef je een tabletaccu een lang leven?

Een gemiddelde tablet gaat in het begin nog enkele dagen mee voordat de accu leeg is. Maar accu's hebben een beperkte levensduur. Tijdens het gebruik verliezen ze geleidelijk hun capaciteit, waardoor de accuduur steeds korter wordt. De accu laten vervangen is een dure oplossing.

Zuinig accugebruik is dus verstandig. Via instellingen op je tablet kun je de accuduur verbeteren. Daarnaast verleng je de levensduur van de accu door je tablet op een juiste manier te gebruiken. 

Universele tips voor een langere accuduur

Tablets beschikken over allerlei functies die handig zijn, maar niet altijd nodig. Door de functies en toepassingen uit te zetten die je niet gebruikt, verleng je de accuduur. De grootste verbruikers op tablets zijn het scherm en de netwerkverbindingen.

1. Verlaag de schermhelderheid.
2. Stel een korte vergrendeltijd van het scherm in.
3. Schakel wifi, nfc, gps, bluetooth en eventueel 3G/4G uit als je dit niet gebruikt.
4. Haal e-mail handmatig of eens per uur binnen.
5. Kies voor een stilstaande achtergrond in plaats van een dynamische.
6. Gebruik de spaarstand om de accuduur te verlengen, indien aanwezig.
7. Leer welke apps veel energie gebruiken en beperk je gebruik. Bij veel tablets helpen de accu-instellingen je bij het identificeren van de grootste slurpers.
8. Sluit apps af om te voorkomen dat ze op de achtergrond actief blijven.

iOS (iPad)

1. Schakel het op de achtergrond verversen van apps uit. Je kunt dit uitschakelen voor enkele of alle apps via Instellingen > Algemeen > Ververs apps op achtergrond.
2. Schakel onnodige locatievoorzieningen uit. Je kunt voor elke app apart aangeven of deze je locatie mag opvragen via Instellingen > Privacy > Locatievoorzieningen. Laat de locatievoorzieningen aan staan voor de Zoek mijn iPhone/iPad functie, zodat je de iPad terug kunt vinden als je hem verliest.
3. Gebruik een adblocker in Safari, zoals Purify, Adblock Plus, Adguard of 1Blocker.
4. Schakel automatisch updaten van apps uit. Uitschakelen gaat via Instellingen > iTunes en App Store > Automatische downloads > Updates.
5. Schakel bestandsdeling via AirDrop uit als je het niet gebruikt. Ga naar Instellingen > Algemeen > AirDrop > Ontvangen uit.
6. Schakel alle onnodige notificaties uit in het berichtencentrum via Instellingen > Berichtgeving. Weiger onnodige push-notificaties als een app daar toestemming voor vraagt. 
7. Schakel reclametracking uit via Instellingen > Privacy > Reclame > Beperk reclametracking.
8. Schakel Deel iPad-analyse en Analysegegevens uit bij Instellingen > Privacy > Analyse.
9. Schakel de zoekfunctie Spotlight uit voor zaken waar je niet van plan bent om naar te zoeken, zoals Podcasts en Audioboeken. Je kunt dit per app doen via Instellingen > Siri en zoeken.
10. Schakel de bewegingseffecten ('parallaxeffecten') uit via Instellingen > Algemeen > Toegankelijkheid > Verminder beweging.
11. Schakel het automatisch oproepen van Siri uit bij Instellingen > Siri en zoeken > Vraag het aan Siri.

Android

1. Gebruik Android's snelmenu voor het in- en uitschakelen van verbindingen. Je roept het menu op door van boven je scherm naar beneden te vegen.
2. Verwijder ongebruikte widgets van je startscherm.
3. Beperk automatische synchronisatie. Dit gaat via Instellingen > Accounts > Menuknop > Gegevens automatisch synchroniseren (schakel dit uit). Ook het synchroniseren van je Google-account kun je beperken.
4. Schakel onnodige notificaties uit bij Instellingen > Meldingen. Doe dit voor elke app apart of ga naar Instellingen > Meldingen > tandwiel (rechtsboven) > Op het vergrendelingsscherm > Helemaal geen meldingen weergeven om notificaties voor alle apps op het vergrendelingsscherm uit te zetten.
5. Schakel apps uit die onnodig in de achtergrond draaien via Instellingen > Apps > Lijst Applicaties > Alle apps / Ingeschakeld.
6. Verwijder apps die je niet gebruikt van je tablet.
7. Sommige tablets hebben haptische feedback (vibratie bij toetsaanraking), maar dit kost relatief veel stroom. Schakel dit uit via Instellingen > Geluid & vibratie > Trillen bij Tikken. Je kunt in dit scherm ook de aanraakgeluiden uitzetten, al zal dit minder impact op de batterij hebben. Kun je het niet vinden? Dan staat het mogelijk bij Instellingen > Talen en invoer / Taal en toetsenbord. Doorgaans staat het onder Touch Input of Toetsenborden en Invoermethoden.

Windows 10

Zoeken naar de juiste instellingen is bij Windows eenvoudig. Ga naar de zoekfunctie door op het vergrootglas linksonder op de taakbalk te drukken. Daar tik je vervolgens de instelling die je nodig hebt, zoals ‘Energiebeheer’.

1. Verander van energieschema bij Energiebeheer of stel handmatig besparende maatregelen in, zoals het uitzetten van de wifi-verbinding in de slaapstand.
2. Maak gebruik van de sluimerstand in plaats van de slaapstand in Energiebeheer.
3. Zet het onderdeel Batterijbesparing aan.
4. Koppel eventueel aangesloten apparaten los die je niet gebruikt en die geen eigen voeding hebben, zoals een muis of een toetsenbord.
5. Schakel apps uit die je op dat moment niet nodig hebt.
6. In het Actiecentrum (rechtsonder op de taakbalk) zijn enkele gegroepeerde instellingen die je batterijduur verbeteren, zoals het uitzetten van bluetooth.
7. Gebruik geen screensaver maar de standaardinstelling die je scherm automatisch uitzet na een bepaalde tijd.

Tips om de levensduur van de accu te verlengen

1. Gebruik de tablet niet tijdens het opladen.
2. Zet de tablet uit als je deze niet gebruikt voor een langere periode.
3. Voorkom oververhitting, leg je tablet nooit weg op zonnige plekken.
4. Gedeeltelijk opladen is beter dan helemaal vanaf 0% moeten opladen. Diepontlading is namelijk slecht voor de accu.
5. Alleen als je tablet verkeerd aangeeft hoeveel lading de accu nog over heeft, is het aan te raden om hem 1x volledig op te laden en daarna 1x te ontladen. Doe dit kalibreren niet te vaak: eens in de 2-3 maanden is voldoende.
6. Er zijn aanwijzingen dat het beter is om je tablet /smartphone niet naar 100% op te laden maar naar hooguit 80%, vanwege een lagere spanning in de accucellen.
7. Gebruik je de tablet een aantal weken of maanden niet? Leg hem dan weg op een koele en droge plek en met een acculading van zo'n 40-50%. Dan gaat hij het minst snel achteruit.

Garantie en repareren

Tabletfabrikanten geven doorgaans 6 maanden fabrieksgarantie op de accu. Gaat hij in die tijd stuk? Dan zal de fabrikant de accu vervangen. De fabrieksgarantie op de tablet is meestal 2, maar soms 1 jaar. Als de accu het daarna begeeft, kun je hem vrijwel onmogelijk zelf vervangen. Schakel daarvoor de fabrikant of een reparatiebedrijf in, maar houd rekening met een fors prijskaartje van minimaal €90.

Externe accu

Als je vaak onderweg bent of gewoon niet genoeg hebt aan de accu van je tablet, dan kun je ook een losse accu kopen. Met een losse accu of 'powerbank' verleng je eenvoudig de accuduur van je tablet zonder stopcontact. Je kunt ze makkelijk meenemen omdat ze vaak niet groter zijn dan een smartphone. Is dit wat voor jou? Zoek dan naar ‘power banks’ in de winkel en let op dat jouw tablet ondersteund wordt. Ze zijn niet allemaal hetzelfde: zo variëren ze in capaciteit (weergegeven in mAh), oplaadsnelheid en het aantal aansluitingen. 

Aanbevelen voor u van de meest populaire producten

3.8V 37Wh HP DN02 voor HP Pro Slate 12 Series

11.55V/13.2V 5430mAh/65WH HP PG03XL voor HP 15-ap012dx HSTNN-LB7C 83153

11.55V 57Wh HP OM03XL voor HP EliteBook 1030 G2

10.8V 36Wh HP PE03XL voor Hp Chromebook 210 G1 11 G3 G4

11.4V 99Wh DELL 9NJM1 voor Dell Alienware 17 R4 ALW17C-D2

65W HP TPN-CA06 voor 925740-002 HP spectre X2 X360

3.6V 1200mah TOSHIBA JZSP-BA01 voor Toshiba JZSP-BA01 YASKAWA PLC

140W LG LCAP31 voor LG 34-Inch Ultra Wide QHD Moni

135W ACER 135W voor Acer Aspire ADP-135KB T

120W MSI ADP-120MH voor Lenovo B305 C305 B31R2

Nieuw en lage prijs Acer AP15O5L laptop accu. Deze Acer AP15O5L 4670mAh/53.9Wh- 11.55V accu is voorzien van hoogwaardige Li-ion cellen. Met deze Acer AP15O5L accu kunt u weer uren lang draadloos werken. Ruim 30% goedkoper dan de originele accu (zonder verschil in kwaliteit). Alle betalingen vinden plaats in een beveiligde betalingsomgeving middels samenwerking met een Payment Service Provider.

Technische Specificaties

• Merk:ACER
• Capaciteit :4670mAh/53.9Wh
• Voltage :11.55V
• Type :Li-ion

Compatibele onderdeelnummers:

AP15O5L

Dit product is geschikt voor:

Acer Aspire S 13
Acer Aspire S 13 S5-371-52JR
Acer Aspire S 13 S5-371T-58CC
Acer Aspire S13
Acer Aspire S13 S5-371
Acer Aspire S13 S5-371-53NX
Acer Aspire S13 S5-371-71QZ
Acer Aspire S13 S5-371-563C
Acer Aspire S13 S5-371-52JR
Acer Aspire S13 S5-371-5018
Acer Aspire S13 S5-371-76WD
Acer Aspire S13 S5-371-76GS
Acer Aspire S5-371
Acer Aspire S5-371-56VE
Acer Aspire S5-371-597C
Acer Aspire S5-371-7278
Acer Aspire S5-371-767P
Acer Aspire S5-371T-537V
Acer Aspire S5-371T-76CY
Acer Aspire S5-371-572Z
Acer Aspire S5-371-70P9
Acer Aspire S5-371-72W0
Acer Aspire S5-371-76H0
Acer Aspire S5-371T-57WW
Acer Aspire S5-371T-76UX
Acer Aspire S5-371-55AH
Acer Aspire S5-371-5693
Acer Aspire S5-371-5744
Acer Aspire S5-371-71QZ
Acer Aspire S5-371-74YU
Acer Aspire S5-371-757T
Acer Aspire S5-371-52UK
Acer Aspire S5-371T
Acer Aspire S5-371T-58CC
Acer Chromebook R13 CB5-312T-K8Z9
Acer Chromebook R13 CB5-312T
Acer Chromebook R13 CB5-312T-K5X4
Acer Chromebook R13 CB5-312T-K0YK
Acer SF514-51-558U
Acer SF514-51-77S5
Acer Swift 5

Accuduur laptop verlengen

De accuduur van een laptop gaat ook bij normaal gebruik geleidelijk achteruit. De accu verliest zijn vermogen (capaciteit). Hoe lang je een accu kunt gebruiken hangt af van je gebruik. Wij geven je een aantal tips om je accuduur te verlengen. Zodat jij langer je laptop kunt gebruiken zonder oplader.

Op de specificatielijst van de laptop staat soms het aantal 'cycli' (oplaadcycli) van de accu. Dit staat voor het aantal keer dat je de accu volledig kunt op- en ontladen. Hoelang je met een accu doet, hangt af van het gebruik. Meer over accu's.

Gebruik de spaarstand

Gebruik een energiebespaarstand om de laptop na een korte tijd in hibernate (winterslaap) of stand-by te laten gaan. De verlichting van het scherm vraagt ook veel energie. Dim de lichten via de brightness-knoppen op het toetsenbord. Zet voorzieningen die je niet gebruikt uit. Denk bijvoorbeeld aan bluetooth, wifi en eventueel 3G/4G.

Vermijd volledige ontlading

Voorkom dat de accu een langere periode helemaal leeg is. Je accu helemaal leeg laten lopen kan de accu beschadigen. Tussentijds opladen is geen probleem voor de accu. Volledige ontlading komt vooral voor bij oudere laptops. Laptops zijn zo ontworpen dat ze uit gaan voordat de accu helemaal leeg is. Dit veiligheidsmechanisme voorkomt dat ze kapot gaan. Zorg er wel voor dat jouw laptop snel weer aan de oplader hangt als dit gebeurt. Want het ontladen gaat (zij het een stuk langzamer) ook door als de laptop uit staat.

Berg nooit een volle accu op

Laptopaccu's verliezen sneller hun capaciteit als ze volledig zijn opgeladen. Als je de laptop een maand of langer niet gebruikt, zorg er dan voor dat de accu bij voorkeur voor ongeveer 40% is opgeladen. Zo blijft het capaciteitsverlies beperkt. Berg hem ook niet voor veel langer op, want uiteindelijk verliest hij sowieso zijn lading en volledige ontlading is ook slecht voor de accu.

Vervang je accu

Als je laptop toch beschikt over een makkelijk vervangbare accu en je gebruikt hem vooral thuis, dan kun je de accu er uit laten. Het is mogelijk om de laptop te gebruiken zonder accu, terwijl hij aan het stopcontact hangt. Op deze manier verbruik je geen onnodige cycli van de accu.

Accu bewaren

Bewaar een accu op een koele en droge plek. Warmte en vocht hebben een negatieve impact op de levensduur van de accu. Zo is hij niet opgewassen tegen condens.

Geen vervangbare accu

Helaas kun je bij steeds minder laptops eenvoudig de accu vervangen. In sommige gevallen is het nog een kwestie van een paar schroeven losmaken, maar bij andere laptops heb je professionele gereedschap nodig. Daarom is het extra belangrijk dat de accu lang meegaat.

Aanbevelen voor u van de meest populaire producten

3.8V 37Wh HP DN02 voor HP Pro Slate 12 Series

11.55V/13.2V 5430mAh/65WH HP PG03XL voor HP 15-ap012dx HSTNN-LB7C 83153

11.55V 57Wh HP OM03XL voor HP EliteBook 1030 G2

10.8V 36Wh HP PE03XL voor Hp Chromebook 210 G1 11 G3 G4

11.4V 99Wh DELL 9NJM1 voor Dell Alienware 17 R4 ALW17C-D2

65W HP TPN-CA06 voor 925740-002 HP spectre X2 X360

3.6V 1200mah TOSHIBA JZSP-BA01 voor Toshiba JZSP-BA01 YASKAWA PLC

140W LG LCAP31 voor LG 34-Inch Ultra Wide QHD Moni

135W ACER 135W voor Acer Aspire ADP-135KB T

120W MSI ADP-120MH voor Lenovo B305 C305 B31R2

Nieuw en lage prijs Acer AP1503K laptop accu. Deze Acer AP1503K 45.3Wh4030mAh- 11.25V accu is voorzien van hoogwaardige Li-ion cellen. Met deze Acer AP1503K accu kunt u weer uren lang draadloos werken. Ruim 30% goedkoper dan de originele accu (zonder verschil in kwaliteit). Alle betalingen vinden plaats in een beveiligde betalingsomgeving middels samenwerking met een Payment Service Provider.

Technische Specificaties

• Merk:ACER
• Capaciteit :45.3Wh4030mAh
• Voltage :11.25V
• Type :Li-ion

Compatibele onderdeelnummers:

AP15O3K AP1503K

Dit product is geschikt voor:

Acer Aspire S13 S5-371 Series

Accuduur laptop verlengen

De accuduur van een laptop gaat ook bij normaal gebruik geleidelijk achteruit. De accu verliest zijn vermogen (capaciteit). Hoe lang je een accu kunt gebruiken hangt af van je gebruik. Wij geven je een aantal tips om je accuduur te verlengen. Zodat jij langer je laptop kunt gebruiken zonder oplader.

Op de specificatielijst van de laptop staat soms het aantal 'cycli' (oplaadcycli) van de accu. Dit staat voor het aantal keer dat je de accu volledig kunt op- en ontladen. Hoelang je met een accu doet, hangt af van het gebruik. Meer over accu's.

Gebruik de spaarstand

Gebruik een energiebespaarstand om de laptop na een korte tijd in hibernate (winterslaap) of stand-by te laten gaan. De verlichting van het scherm vraagt ook veel energie. Dim de lichten via de brightness-knoppen op het toetsenbord. Zet voorzieningen die je niet gebruikt uit. Denk bijvoorbeeld aan bluetooth, wifi en eventueel 3G/4G.

Vermijd volledige ontlading

Voorkom dat de accu een langere periode helemaal leeg is. Je accu helemaal leeg laten lopen kan de accu beschadigen. Tussentijds opladen is geen probleem voor de accu. Volledige ontlading komt vooral voor bij oudere laptops. Laptops zijn zo ontworpen dat ze uit gaan voordat de accu helemaal leeg is. Dit veiligheidsmechanisme voorkomt dat ze kapot gaan. Zorg er wel voor dat jouw laptop snel weer aan de oplader hangt als dit gebeurt. Want het ontladen gaat (zij het een stuk langzamer) ook door als de laptop uit staat.

Berg nooit een volle accu op

Laptopaccu's verliezen sneller hun capaciteit als ze volledig zijn opgeladen. Als je de laptop een maand of langer niet gebruikt, zorg er dan voor dat de accu bij voorkeur voor ongeveer 40% is opgeladen. Zo blijft het capaciteitsverlies beperkt. Berg hem ook niet voor veel langer op, want uiteindelijk verliest hij sowieso zijn lading en volledige ontlading is ook slecht voor de accu.

Vervang je accu

Als je laptop toch beschikt over een makkelijk vervangbare accu en je gebruikt hem vooral thuis, dan kun je de accu er uit laten. Het is mogelijk om de laptop te gebruiken zonder accu, terwijl hij aan het stopcontact hangt. Op deze manier verbruik je geen onnodige cycli van de accu.

Accu bewaren

Bewaar een accu op een koele en droge plek. Warmte en vocht hebben een negatieve impact op de levensduur van de accu. Zo is hij niet opgewassen tegen condens.

Geen vervangbare accu

Helaas kun je bij steeds minder laptops eenvoudig de accu vervangen. In sommige gevallen is het nog een kwestie van een paar schroeven losmaken, maar bij andere laptops heb je professionele gereedschap nodig. Daarom is het extra belangrijk dat de accu lang meegaat.

Aanbevelen voor u van de meest populaire producten

3.8V 37Wh HP DN02 voor HP Pro Slate 12 Series

11.55V/13.2V 5430mAh/65WH HP PG03XL voor HP 15-ap012dx HSTNN-LB7C 83153

11.55V 57Wh HP OM03XL voor HP EliteBook 1030 G2

10.8V 36Wh HP PE03XL voor Hp Chromebook 210 G1 11 G3 G4

11.4V 99Wh DELL 9NJM1 voor Dell Alienware 17 R4 ALW17C-D2

65W HP TPN-CA06 voor 925740-002 HP spectre X2 X360

3.6V 1200mah TOSHIBA JZSP-BA01 voor Toshiba JZSP-BA01 YASKAWA PLC

140W LG LCAP31 voor LG 34-Inch Ultra Wide QHD Moni

135W ACER 135W voor Acer Aspire ADP-135KB T

120W MSI ADP-120MH voor Lenovo B305 C305 B31R2

Inleiding

Wie anno 2019 nog een traditionele tablet zoekt, kan bij Apple terecht voor iPads in verschillende formaten en prijsklassen. Je kunt echter ook nog altijd kiezen voor een Android-model. Samsung blijft stug doorgaan met het uitbrengen van nieuwe Galaxy Tab-modellen. De vorig jaar zomer verschenen Galaxy Tab A (10,5) lijkt nu alweer opgevolgd door de Galaxy Tab A 10.1 (2019). Toch is het oudere model misschien interessanter.

De wereldwijde tabletmarkt is flink gekrompen ten opzichte van een paar jaar geleden. Verschenen er nog niet zo lang geleden aan de lopende band nieuwe 7, 8 en 10 inch modellen van tientallen merken, tegenwoordig is het assortiment A-merk tablets veel kleiner. Diverse vernieuwingen bedreigen het voortbestaan van de tablet. Smartphoneschermen worden steeds groter, productieve Chromebooks zijn omgeklapt ook als (grote) tablet te gebruiken en de eerste opvouwbare smartphones staan voor de deur.

Vind je een iPad te duur en/of heb je niets met de iOS-software, dan is een Android-tablet het logische alternatief. Samsung is de meest voor de hand liggende keuze. De fabrikant lanceert met regelmaat nieuwe modellen met schermen rond de 10 inch. In augustus vorig jaar verscheen de Galaxy Tab A 2018 (10,5) voor bijna 350 euro. Inmiddels kost de tablet honderd euro minder én is hij opgevolgd door de Galaxy Tab A 10.1 (2019), die een paar tientjes goedkoper is.

Hoewel dat vreemd klinkt, is het prijsverschil te verklaren. De nieuwere Tab A 10.1 heeft een iets kleiner display (10,1 tegenover 10,5 inch), wat minder krachtige specificaties en een fors kleinere batterij. De Tab A 2018 (10,5) lijkt daarom interessanter. Reden genoeg om hem uitgebreid onder de loep te nemen. Is dit de beste betaalbare Android-tablet die je nu kunt kopen?

Behuizing en features

De Samsung Galaxy Tab A 2018 (10,5) meet 26 bij 16.1 centimeter en is 0,8 centimeter dik. De afmetingen zijn vergelijkbaar met andere 10,5 inch tablets. Het gewicht van 529 gram is aan de hoge kant. Het apparaat is van plastic en heeft een 7300 mAh accu. Ter vergelijking: de iPad Pro 10,5 (2017) is gemaakt van aluminium, heeft een 8134 mAh accu en weegt 469 gram. Het hogere gewicht van de Samsung-tablet merk je in de praktijk vooral als je hem langer vasthoudt, bijvoorbeeld omdat je een film kijkt. Na een tijdje wil je hem neerzetten om je polsen rust te geven. Het is daarom niet verrassend dat Samsung een speciaal dockingstation verkoopt (50 euro) om de tablet neer te zetten en tegelijkertijd op te laden. Het laden gaat via de zogeheten POGO-aansluiting op de linkerzijkant van de Tab A. Wij hebben dit dockingstation niet getest.

De kunststof behuizing (zwart of lichtgrijs) van de tablet is mat afgewerkt en trekt daarom geen vingerafdrukken of stof aan. Het materiaal voelt degelijk aan en houdt prettig vast. Bovenin zit een ietwat uitstekende camera met daaronder een flitser en het Samsung-logo. Op de onderkant zit een usb-c-aansluiting om de Tab A bekabeld op te laden en om randapparatuur aan te sluiten. Links en rechts van de usb-poort zitten luidsprekers. Bovenop vind je nog eens twee luidsprekers, een microfoon en de 3,5mm-audioaansluiting. De rechterzijkant huisvest de aan-en uitknop, de gecombineerde volumetoetsen, nog een microfoon en een micro-sd-kaartslot.

Camera

Op een tablet zijn camera’s minder belangrijk dan op een smartphone, zo is de algemene redenatie. De camera’s op de voor- en achterkant zijn doorgaans daarom minder geavanceerd en vooral bedoeld voor huis-tuin-en-keukengebruik. De Samsung Galaxy Tab A 2018 (10,5) heeft een 8 megapixel camera met autofocus achterop. Er is ook een flitser aanwezig, iets wat niet alle tablets hebben. De camera filmt maximaal in full-hd-resolutie met 30 frames per seconde. De foto- en videokwaliteit is precies van het huis-tuin-en-keukenniveau. Bij genoeg (dag)licht kan je aardige plaatjes maken, maar verwacht geen wonderen.

De 5 megapixel frontcamera kan ook filmen in full-hd met 30 fps. Een autofocus ontbreekt. Selfies zien er prima uit en de beeldkwaliteit en -resolutie zijn goed genoeg om bijvoorbeeld te videobellen. In vergelijking met een degelijke frontcamera van een duurdere smartphone valt op dat de Tab A-selfiecamera minder scherpe beelden met fletsere kleuren schiet.

Software

Alle bekende elektronicabedrijven die geen Apple heten, installeren het Android-besturingssysteem op hun tablet. Zo ook Samsung. De Galaxy Tab A draait op Android 8.1 (Oreo), dat in het najaar van 2017 uitkwam. Oreo is vorig jaar opgevolgd door 9.0 (Pie), maar deze software-update is op de peildatum 14 mei nog niet beschikbaar voor de tablet. Wanneer de update komt is nog onduidelijk. Over een paar maanden verschijnt overigens Android 10.0 (Q).

Samsung Experience 9.5

Samsung heeft zijn Experience 9.5-softwareschil over Android Oreo gelegd. Deze schil wijzigt de look and feel van het besturingssysteem en voegt een aantal functies en apps toe. De Experience-schil is de voorloper van Samsungs OneUI. Laatstgenoemde softwareschil is visueel rustiger en is geoptimaliseerd voor grote schermen. Nieuwere Samsung-toestellen als de Galaxy S9- en S10-series en de Galaxy Tab S5e draaien op Android 9.0 met OneUI. Het is niet duidelijk of de Galaxy Tab A 2018 (10,5) wordt bijgewerkt naar OneUI. Op dit moment moet je het met de Experience-schil doen.

De Experience-software werkt uiteraard zowel in de horizontale als de verticale stand. Het startscherm toont standaard alle app-icoontjes, net als de iPad. Een veegbeweging opent Finder; het scherm waar je kunt zoeken naar apps, instellingen en bestanden op de tablet. Veeg je op het scherm met twee vingers naar elkaar dan kan je de achtergrond aanpassen, widgets toevoegen en de instellingen van het startscherm openen. In die instellingen kan je onder andere aangeven dat één veegbeweging op het startscherm niet Finder maar de applade met alle geïnstalleerde apps opent.

Navigeren via veegbewegingen

Veeg je op het startscherm van links naar rechts dan opent het Bixby Home-scherm. Bixby is Samsungs alternatief voor Google Assistent en Amazon Alexa. Om zo relevant mogelijk te zijn, heeft Bixby toegang nodig tot onder meer je agenda en contacten. Het is aan jou of je gebruik wilt maken van Bixby. Persoonlijk vinden wij de digitale butler minder geavanceerd en nuttig dan bijvoorbeeld Google’s Assistent. Zonder toegang tot je persoonlijke informatie schotelt Bixby Home je informatie voor over muziek, games, sport, politiek en video.

Door vanaf de bovenste schermrand naar beneden te vegen, krijg je het notificatiepaneel te zien. Hier zie je naast app-meldingen ook de belangrijkste snelle instellingen zodat je met één druk op de knop bijvoorbeeld wifi en bluetooth kan in- of uitschakelen. Veeg je nogmaals naar beneden dan openen alle snelle instellingen en de balk om de schermhelderheid te regelen. Onderin het scherm zijn drie softwarematige knoppen geplaatst. De knop om te wisselen tussen recent gebruikte apps zit links. In het midden vind je de thuisknop en rechts zit de terugknop. In de instellingen kan je ervoor kiezen om de positie van de recente apps- en terug-knoppen om te wisselen. Door de thuisknop een seconde in te drukken, opent de Google Assistent.

Het is mogelijk om twee apps naast of onder elkaar gebruiken. Let er wel op dat lang niet alle (Samsung)apps deze functie ondersteunen. Veel populaire apps, waaronder die van Google, zijn wel geschikt. Je herkent ondersteunde apps aan het balk-icoontje in het venster met recent gebruikte apps. Je kan één of meerdere apps ook in een kleiner venster boven een andere app laten zweven. Via zo’n pop-up-venster kan je bijvoorbeeld een video blijven kijken terwijl je in een andere app bezig bent. Ook hierbij geldt dat lang niet alle apps compatibel zijn.

Het instellingenscherm toont alle instellingencategorieën op de linkerkant van het display. Als je op zo’n categorie klikt, verschijnen de details op de rechterkant. Deze ontwerpkeuze maakt slim gebruik van het grotere tabletscherm. Andere Samsung-apps doen dit even tot iets minder goed. Niet handig is dat sommige instellingen of Samsung-apps belangrijke knoppen bovenin het scherm tonen. Je moet vaak meer moeite doen om zo’n knop met je hand te bereiken.

Overtollige apps

Op de tablet zijn vooraf een aantal applicaties geïnstalleerd. Naast de gebruikelijke Google-apps gaat het om liefst vijftien apps van Samsung, en die zijn niet allemaal even nodig. Een eigen agenda, rekenmachine, email, browser en contacten: daar zijn allemaal goede vervangers voor van Google en andere partijen. Vervelend is dat je deze apps niet kan verwijderen of uitschakelen. Microsoft installeert ook een vijftal apps op de tablet. Deze apps, waaronder Word en Skype, kunnen nuttig zijn. Als je ze niet nodig hebt, kan je ze alleen uitschakelen, niet verwijderen. De apps nemen dus nog steeds opslaggeheugen in. Het zou Samsung sieren om gebruikers de mogelijkheid te geven om overtollige apps volledig te verwijderen.

De vooraf geïnstalleerde Galaxy Store-winkel is een minder uitgebreid alternatief voor de Play Store, met aanbevelingen van Samsung. Wij zien één reden om de app te gebruiken en dat is omdat Samsung soms gratis goodies weggeeft aan zijn smartphone- en tabletgebruikers. Die extra’s, bijvoorbeeld een digitale bioscoopbon, ontvang je via de Galaxy Store-app.

Updatebeleid

Samsung garandeert software-updates tot minimaal augustus 2020. Wie de Tab A nu koopt, kan dus nog rekenen op meer dan een jaar softwareondersteuning. Dat lijkt te betekenen dat de tablet wordt bijgewerkt naar Android 10.0 Q, dat in het najaar uitkomt. Of dit daadwerkelijk gaat gebeuren en zo ja wanneer, moet Samsung nog bekendmaken. Vermoedelijk volgt er eerst een update naar Android 9.0 (Pie), dat al sinds augustus 2018 beschikbaar is.

Als het gaat om beveiligingsupdates, krijgt de Tab A elk kwartaal een patch. Dat is minder vaak dan Google graag ziet – de Android-maker stelt maandelijks een update beschikbaar. Samsung belooft beveiligingsupdates tot tenminste augustus 2020. Overigens krijgen andere, duurdere Samsung-tablets ook slechts elke drie maanden een update. Het gaat onder andere om de Galaxy Tab S5e en Galaxy Tab S4.

Intern

De Samsung Galaxy Tab A 2018 (10,5) beschikt over praktisch alle connectiviteitsopties die je verwacht op een moderne tablet in deze prijsklasse. Het apparaat ondersteunt usb 2.0, wifi 802.11 a/b/g/n/ac op 2,4GHz en 5GHz, bluetooth 4.2, wifi direct en gps. Zoals eerder gezegd is er ook een 3,5mm-audioaansluiting aanwezig. Een nfc-chip ontbreekt, al vinden we dat een logische bezuiniging. Samsung verkoopt de tablet ook in een 4G-uitvoering, die een paar tientjes duurder is dan het model dat alleen wifi ondersteunt.

Het opslaggeheugen meet 32GB, waarvan na de installatie van de tablet nog 23GB beschikbaar is. Dat is gebruikelijk in deze prijsklasse, maar mogelijk niet voor iedereen voldoende. Als je meer opslagruimte nodig hebt, kun je een micro-sd-kaartje van maximaal 400GB in de tablet stoppen.

De Tab A beschikt over 3GB werkgeheugen en draait op een Qualcomm Snapdragon 450-chipset. Dit is een octacore-processor die draait op maximaal 1,8GHz. Grafische prestaties worden verzorgd door de Adreno 506-gpu. In de komende hoofdstukken besteden we uitgebreid aandacht aan de algemene en grafische prestaties van de Snapdragon 450.

Testresultaten: Beeldscherm

De Tab A 2018 (10,5) is zoals de naam al doet vermoeden uitgerust met een display dat 10,5 inch meet. Een vrij ongebruikelijke grootte in de tabletwereld. De meeste Android-tablets beschikken over een scherm van 8, 9,7 of 10,1 inch. Apple’s iPads hadden jarenlang een 7,9 of 9,7 inch scherm, maar de fabrikant levert sinds 2017 ook een 10,5 inch iPad. Samsung stapte vorig jaar over en verkoopt inmiddels meerdere 10,5 inch tablets.

Het display van de Tab A 2018 (10,5) gebruikt een rechthoekige 16:10-verhouding. Een duidelijk verschil met nieuwere Samsung-tablets en de iPad, die een bijna vierkante 4:3-verhouding hebben. De 4:3-verhouding leent zich beter voor de horizontale modus, internetten en het lezen van tekst, terwijl 16:10 meer geschikt is voor video’s. De randen boven en onder de film zijn dan smaller. Welke verhouding het beste is, hangt dus sterk van je tabletgebruik af. De Samsung Galaxy Tab A beschikt over een lcd-display met een full-hd-resolutie van 1920 bij 1200 pixels (216 pixels per inch). Het beeld oogt scherp genoeg voor apps, internetten en het lezen van e-books. Je kan ook prima foto’s en full-hd-video’s bekijken. Als je ogen dicht op het scherm zitten, kan je wel individuele pixels onderscheiden. Dat kan storend zijn, maar het is niet iets waar een tablet in deze prijsklasse op afrekenen. Als je scherper beeld wilt, kan je kijken naar een model met een WQXGA-resolutie van 2560 bij 1600 pixels. Licht vervelend tot storend is dat het display erg gevoelig is voor vingerafdrukken. Dit valt vooral op als het scherm uitstaat.

We hebben de schermen van deze tablets zoals gebruikelijk nagemeten middels een X-Rite i1 Display Pro colorimeter in combinatie met de SpectraCal CALman 2018 analysesoftware.

Uit de resultaten blijkt dat het display van de Galaxy Tab A 2018 (10,5) geen prijzen wint. Het scherm heeft een zeer lage maximale helderheid. In vergelijking met andere relevante geteste tablets scoort de Tab A veruit het laagst. De zwartwaarde is met 0,24 cd/m2 ook laag. Overigens scoort de Tab S3 een waarde van 0 omdat die tablet een oled-display heeft en pixels dus uit kan zetten. Het Tab A-display heeft ook een laag contrast. De gemiddelde kleurafwijking valt met 2,7 mee: onder de 5 is een goede score. De gemiddelde grijsafwijking is met 2,2 zelfs nog wat lager.

Testresultaten: Systeemprestaties

Met de benchmarks van Geekbench indexeren we de prestaties van in de Galaxy Tab A 2018 (10,5) aanwezige processor. Dit doet Geekbench door zowel een set instructies naar een individuele rekenkern te sturen (Single), als opdrachten die door de processor als geheel moeten worden afgewerkt (Multi). De snelheid waarmee dit gebeurt wordt vervolgens naar de scores vertaald die je hieronder in de grafieken vindt.

De prestaties bevestigen dat de Tab A 2018 (10,5) een echte goedkopere Android-tablet is. Dit zie je vooral terug in de single-test, waar hij duurdere tablets voor zich moet dulden. In de multi-test is het verschil minder groot.

In de diverse benchmarks van Androbench meten we hoe snel de tablet bestanden leest (read) en schrijft (write). Hier scoort de Tab A bovengemiddeld en over het algemeen hetzelfde als de meer premium Galaxy Tab S3.

GPU-prestaties: GFXBench

Met de benchmarks van GFXBench gaan we na hoe het systeem scoort op verschillende onderdelen die verband houden met de grafische prestaties. GFXBench bestaat uit diverse onderdelen waarbij we steeds een 'reguliere' en een 'off screen' test laten zien. De reguliere tests worden gedraaid op de native resolutie van het toestel in kwestie, waar de off screen tests op elk toestel op dezelfde vooraf ingestelde resolutie wordt uitgevoerd. De resultaten van de reguliere tests geven je zodoende vooral een beeld van relatieve gpu-prestaties op jouw specifieke tablet, waar de offscreen tests meer in absolute zin laten zien hoe de gpu van je tablet zich verhoudt tot de concurrentie.

In alle vier de tests zien we dat de prestaties van de Galaxy Tab A 2018 (10,5) vergelijkbaar zien met andere, vergelijkbaar geprijsde Android-tablets. De goedkoopste modellen scoren merkbaar minder frames per seconde, terwijl de iPad en krachtige Samsung Galaxy Tab S3 eenzaam aan de top staan.

GPU-prestaties: 3DMark Sling Shot

Met de benchmarks van 3DMark gaan we na hoe het systeem scoort op verschillende onderdelen die verband houden met de grafische prestaties. We laten hieronder zowel een reguliere als een zogenaamde Unlimited-score zien. Tijdens Ice Storm Extreme wordt elk toestel in zijn native resolutie getest waarbij je in het oog moet houden dat een hogere native resolutie onvermijdelijk meer moeite kost. Bij Ice Storm Unlimited worden de tests daarentegen op een vaste resolutie gedraaid die voor elk toestel gelijk is, waardoor dit meer zegt over de gpu in absolute termen.

De Extreme Unlimited GT1- en GT2-benchmarks laten goed zien hoe duurdere, krachtigere tablets zich onderscheiden van goedkopere modellen. De iPad 2018 en Samsung Galaxy Tab S3 scoren beduidend beter dan de betaalbare Galaxy Tab A. Het verschil met directe concurrenten is minder groot. In de Physics-benchmark ontlopen de resultaten elkaar nauwelijks – twee goedkope Android-modellen uitgezonderd.

Systeemprestaties: PCMark

Met de benchmarks van PCMark testen we op verschillende onderdelen hoe snel de smartphone of tablet werkt. Ook deze tests maken duidelijk dat de Galaxy Tab A 2018 (10,5) gemiddeld tot bovengemiddeld scoort in vergelijking met direct concurrerende tot betere tablets. De iPad ontbreekt in deze test, omdat deze benchmark niet geschikt is voor iOS.

Testresultaten: Accuduur

De accuwerktijd van smartphones en tablets brengen we met vier benchmarks in kaart, waarbij we de schermhelderheid vastzetten op 250 cd/m². Bij onze eerste test laten we in een eindeloze loop een H.264 hd-videobestand afspelen. Daarnaast draaien we de accutest uit de PCMark 2.0 benchmark, die je kan beschouwen als een simulatie van 'normaal' gebruik. Deze test bestaat uit scrollen door webpagina's, het bekijken van foto's en filmpjes en andere gangbare zaken. Ten slotte voeren we ook nog een test uit waarbij we het apparaat in kwestie door websites laten scrollen tot de accu het opgeeft. Deze test voeren we zowel uit met een 4G als een wifi-verbinding. De meeste tablets hebben geen simkaartslot, waardoor we alleen de wifi-test kunnen draaien.

De Samsung Galaxy Tab A 2018 (10,5) is uitgerust met een niet-verwisselbare Li-Ion batterij met een capaciteit van 7300 mAh. Een forse batterij dus, wat ook wel nodig is omdat het 10,5 inch full-hd-scherm aardig wat stroom verbruikt. Om te kijken hoe goed de accuduur van de Tab A is, hebben we hem langs de meetlat gehaald.

In de Web browse test behaalt de tablet de tweede plaats. De score van 664 minuten betekent dat je heel wat uren kunt internetten voordat de accu leeg is. Duurdere tablets als de iPad 2018 en Samsung Galaxy Tab S3 halen minder hoge scores, wat begrijpelijk is omdat zij hogere resolutie schermen hebben. Die verbruiken meer stroom.

In de videotest gaat de Samsung Galaxy Tab S3 het langst mee. Dit is te danken aan het energiezuinige oled-scherm. De andere geteste tablets hebben een lcd-scherm. De Tab A 2018 (10,5) staat op de derde plek en gaat met 692 minuten lang genoeg mee om een paar films te kijken.

Wanneer de batterij (bijna) leeg is, laad je hem op via een usb-c-oplader. Samsung levert een stekker en kabel mee met een vermogen van 5V/2A. Deze lader moet de accu binnen 3,5 uur volledig opladen. Uit onze tests blijkt dat dit claim klopt: een volledige oplaadbeurt neemt 203 minuten in beslag, dus 7 minuten onder de 3,5 uur. Hang je de lege tablet aan de oplader dan heb je na dertig minuten achttien procent batterijniveau. Dat is, gezien de grote capaciteit van de accu, best netjes. Draadloos opladen is niet mogelijk, een begrijpelijke bezuiniging op een goedkopere tablet.

Conclusie

Wie op zoek is naar een tablet met een scherm rond de 10 inch en een prijs onder de 300 euro, heeft weinig keuze. De Samsung Galaxy Tab A 2018 (10,5) en Tab A 10.1 (2019) staan vast op je vergelijkingslijstje. Zoals we in de inleiding al uitlegden, zijn er best wat verschillen tussen deze twee modellen. De 10,1-versie hebben we nog niet getest, de 10,5-variant wel.

Hele opvallende zaken, positief of negatief, zijn we tijdens het testen van de Samsung Galaxy Tab A 2018 (10,5) niet tegengekomen. De tablet presteert in de praktijk en het testlab zoals je verwacht van een betaalbare Android-tablet. Hij heeft een degelijk ontwerp, een middelmatig scherm en de hardware is vlot genoeg om populaire apps te draaien. Heel snel is het apparaat niet. De software is prima, maar maakt niet optimaal gebruik van het grotere tabletscherm. Bovendien is het jammer dat Samsung nog steeds met een Android 9.0-update moet komen. De fabrikant belooft nog anderhalf jaar softwareondersteuning, maar dat valt op deze manier tegen.

Al met al is de Galaxy Tab A 2018 (10,5) een echte goedkopere Android-tablet die prima geschikt is voor minder veeleisende taken. Als je een meer high-end tablet zoekt, kan je beter uitwijken naar een duurder model van Samsung (als je op zoek bent naar een Android-tablet) of een Apple iPad.

AOC heeft een nieuwe gaming monitor met een verversingssnelheid van 240 Hz gelanceerd. Het gaat om de AG271FZ2 welke tot de ‘Agon’-gamingserie behoort.

Het beeldscherm maakt gebruik van een 2,45-inch tn-paneel met een fullhd-resolutie van 1920 bij 1080 beeldpunten. AOC adverteert met een ‘moving picture response time’ van een halve milliseconde. Dit zou motion blur moeten verminderen. Verder claimt de fabrikant een contrast van 1000:1, een helderheid van 400 candela per vierkante meter en kijkhoeken van 170/160 graden. De monitor ondersteunt zowel Free- als G-sync. Het scherm is draaibaar, kantelbaar, roteerbaar en in hoogte verstelbaar. Een vesa-mount is tevens aanwezig.

Aan de achterkant vinden we één displayport, één hdmi2.0-aansluiting, één hdmi1.4-connector, één dual-link dvi-aansluiting en één vga-uitgang. Daarnaast zijn audio- en microfoonaansluitingen terug te vinden. Ten slotte zijn nog twee 3w-speakers en een 4-poorts usb-hub geïntegreerd.

De prijs van de monitor is helaas nog niet bekend.